გაჟონილი დოკუმენტები მოწმობს, რომ რუსეთის მარიონეტების ქედებებმა სომხეთი აიძულა, მოსკოვთან სამხედრო ალიანსი გაეწყვიტა. ბელარუსი, რომელიც სომხეთთან ერთად რუსეთის მიერ ჩამოყალიბებული კოლექტიური თავდაცვის ხელშეკრულების ორგანიზაციის წევრია, აზერბაიჯანს თანამედროვე იარაღს აწვდიდა. ამის შესახებ ამერიკული გამოცემა „პოლიტიკო“ იუწყება.

სომხეთი ახლა დასავლეთისკენ ისტორიული გადახრის ზღვარზეა და სულ უფრო მეტად ეძებს თავდაცვას ევროპასა და ნატოში, მას შემდეგ, რაც ათწლეულების განმავლობაში ეყრდნობოდა მოსკოვს. რუსეთის მტკიცე მოკავშირე ბელარუსის გადაწყვეტილება აზერბაიჯანისთვის 2018-2022 წლებში თანამედროვე სამხედრო აღჭურვილობის მიწოდების შესახებ, რამაც მას უპირატესობა მიანიჭა თავის მეზობელთან და დიდი ხნის მეტოქესთან ბრძოლაში, სომხეთის მიერ უკიდურეს ღალატად ჩაითვალა.

ბელარუსი და სომხეთი კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის წევრები არიან. ეს არის პოსტსაბჭოთა სამხედრო ალიანსი, რომელსაც მოსკოვი ხელმძღვანელობს. ის შეიქმნა 2002 წელს. თეორიულად, წევრები ვალდებულნი არიან დაიცვან ერთმანეთი თავდასხმის შემთხვევაში. აზერბაიჯანმა ბლოკის წინამორბედი ორგანიზაცია 1999 წელს დატოვა.

12 ივნისს სომხეთის პრემიერ-მინისტრმა ნიკოლ ფაშინიანმა განაცხადა, რომ მისი მთავრობა დაიწყებს ბლოკიდან გასვლის პროცესს და ასევე აღნიშნა, რომ მისი წევრები „არ ასრულებენ თავიანთ სახელშეკრულებო ვალდებულებებს და, ნაცვლად ამისა, გეგმავენ ჩვენს წინააღმდეგ ომს აზერბაიჯანთან ერთად“.

ახლა კი, „პოლიტიკოს“ მიერ ნანახი ათზე მეტი წერილის, დიპლომატიური ნოტების, თამასუქებისა და საექსპორტო პასპორტების საიდუმლო ბაზა აჩვენებს, რომ ბელარუსი აქტიურად ეხმარებოდა აზერბაიჯანის შეიარაღებულ ძალებს 2018-2022 წლებში, როდესაც დაძაბულობამ ბაქოსა და ერევანს შორის მწვერვალს მიაღწია. შეთავაზებული სერვისები მოიცავდა ძველი საარტილერიო აღჭურვილობის მოდერნიზებას და ახალი აღჭურვილობის მიწოდებას, რომელიც გამოიყენება ელექტრონული ომისა და თვითმფრინავების სისტემებისთვის.

მიუხედავად იმისა, რომ ბელარუსის პრეზიდენტი ალექსანდრ ლუკაშენკო ქაღალდზე სომხეთის მოკავშირეა, მან რამდენიმე ხნის წინ აზერბაიჯანის პრეზიდენტ ილჰამ ალიევს „ჩვენი კაცი“ უწოდა და თქვა, რომ კოლექტიური თავდაცვის ხელშეკრულების ორგანიზაციის მის წინააღმდეგ წასვლა „არასწორი“ იქნებოდა. ალიევმა, თავის მხრივ, 2022 წელს განაცხადა, რომ აზერბაიჯანს უფრო მეტი მეგობარი გვყავს ამ ორგანიზაციაში, ვიდრე სომხეთს.

13 ივნისს ბელარუსმა სომხეთის ელჩი საგარეო საქმეთა სამინისტროში დაიბარა, მას შემდეგ, რაც ფაშინიანმა წინა დღით თავისი ბრალდებები გაავრცელა. სომხეთის პრემიერმა ასევე თქვა, რომ ბელარუსში არ ჩავა, სანამ იქ ალექსანდრ ლუკაშენკოა პრეზიდენტი. სომხეთის ელჩი მოგვიანებით ერევანმა გაიწვია, რასაც ბელარუსის ანალოგიური ქმედებაც მოჰყვა.